Boşanma davalarında tazminat, kişilerin boşanmaya sebep olan olaylar neticesinde uğradığı zararların giderilmesini amaçlar. Maddi ve manevi olarak ikiye ayrılan bu tazminatlara hükmedilebilmesi için bazı koşullar mevcuttur.
Boşanma Davalarında Maddi Tazminat
Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesinin 1. fıkrasına göre “Mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir”.
Bu bağlamda, boşanma davalarında maddi tazminatın şartları şunlardır:
- Boşanma kararı verilmesi
- Maddi tazminat talep eden tarafın parasal nitelikteki menfaatlerinin boşanma nedeniyle zarara uğramış olması
- Aleyhinde tazminat talep edilen tarafın boşanmada kusurlu olması
- Maddi tazminat talep eden tarafın kusursuz veya daha az kusurlu olması
- Maddi tazminatın boşanma davasında veya boşanmanın kesinleşmesinden itibaren en geç 1 yıl içerisinde talep edilmesi
Hâkim, maddi tazminat miktarını belirlerken; tazminat talebinde bulunan tarafın zedelenen menfaatlerini değerlendirerek tarafların sosyal ve ekonomik durumları ile kusur oranlarını göz önünde bulundurur. Mevcut ve beklenen menfaatin değerlendirilmesinde ise tarafların yaşları, evliliğin süresi, tarafların meslekleri ve iş bulma imkânı, sağlık durumları, yeniden evlenme ihtimalleri, taraflardan birinin diğerine güvenerek eğitimini bırakması veya işinden ayrılması, evlilik süresince yaşadıkları hayat standardı ve evlerinin özellikleri gibi birçok unsuru dikkate alınır. Hâkim, maddi tazminatın ödemesini toptan veya irat (dönemsel gelir) biçiminde belirleyebilir. Ancak maddi tazminatın bölünerek taksitle ödenmesine karar verilmesi mümkün değildir.
Boşanmada tarafların eşit kusurlu olması ya da tazminat talep edenin daha kusurlu olması halinde hakim, maddi tazminata hükmedemez.
Boşanma Davalarında Manevi Tazminat
Türk Medeni Kanunu’nun 174. maddesinin 2. fıkrasına göre “Boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir”.
Bu bağlamda, boşanma davalarında manevi tazminatın şartları şunlardır:
- Boşanma kararı verilmesi
- Manevi tazminat talep eden tarafın kişilik haklarının, boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle zedelenmesi
- Aleyhinde tazminat talep edilen tarafın boşanmada kusurlu olması
- Manevi tazminat talep eden tarafın kusursuz veya daha az kusurlu olması
- Manevi tazminatın boşanma davasında veya boşanmanın kesinleşmesinden itibaren en geç 1 yıl içerisinde talep edilmesi
- Kişilik haklarındaki zarar ile boşanma arasında uygun illiyet bağının bulunması
Hâkim, manevi tazminat miktarını belirlerken; tarafların sosyal ve ekonomik durumlarını ve enflasyonu göz önünde bulundurur. Ayrıca kişilik haklarına yapılan ihlalin ağırlığını ve kusur oranları da dikkate alınır. Manevi tazminat, maddi tazminattan farklı olarak yalnızca tek seferde ödenebilir. İrat şeklinde yani dönemsel olarak ödenmesine hükmedilemez.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 26. maddesine göre; “Hâkim, tarafların talep sonuçlarıyla bağlıdır; ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez”. Ancak hakimin, talepten daha azına hükmetmesi mümkündür. Maddi ve manevi tazminat miktarlarının dava dilekçesinde açık ve net bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Hâkim tarafından; davanın taraflarınca talep edilmeyen bir tazminata hükmedilemez. Aynı şekilde, tarafların taleplerinden daha fazla tazminata da hükmedilemeyecektir.
Bu yazı Medeni Hukuk kapsamında düzenlenmiştir.
Detaylı bilgi için tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.
Write a comment: